Welkom bij de sectie Culinair, een sectie die is opgericht in februari 2018. Onze streek kent veel culinaire specialiteiten, die tot over de landsgrenzen van Nederland bekendheid hebben, maar zeker ook in eigen land. De vruchtbare lös-bodem, die rijk is aan calcium en alleen in Zuid-Limburg te vinden is, levert al eeuwen vruchten, groenten, granen, kruiden en noten van uitzonderlijk kwaliteit. Van oorsprong waren er vele kleinschalige boerderijen die een gemengde vorm van vee-en fruiteelt beoefenden. Deze boerderijen hielden vaak een kleine groep dieren voor eigen gebruik en om te verkopen, zoals koeien, varkens, een paard (dat ook meewerkte op het land en bij het vervoer van de producten), kippen en konijnen. Daarnaast had de familie een aantal (hoogstam) fruitbomen, een veld met graan (tarwe, spelt en rogge), diervoeders (‘kroten’) en natuurlijk de moestuin (‘moostem’).

​

Al deze ingrediënten stonden garant voor een gevarieerde dagelijkse kost in elk seizoen, maar ook voor culinaire lekkernijen. De vruchten zorgden voor stroop, marmelades en de vulling voor de bekende ‘vlaai’. De bourgondische cultuur zorgde er verder voor dat men na hard werken ook ten volle genoot van al deze heerlijkheden. Veel feesten hadden van oudsher een connectie met het katholieke geloof, maar ook de wisselingen in de jaargetijden werden gevierd, bijvoorbeeld de najaarskermis.

​

Bij het voorbereiden of het proeven van een lekker gerecht werden recepten vaak uitgewisseld. Maar ook van generatie op generatie werden veel recepten gedeeld. De lekkernij kreeg vaak de naam van degene van wie het recept afkomstig was, bijvoorbeeld de ‘waffele van Alice’ (van Gilles van Vic) of ‘knién ién ‘t zoer van Mien van Ëudem’.

De recepten werken vaak opgeschreven in een mooi schriftje. We krijgen gelukkig regelmatig zo’n schrift aangeboden; soms zijn deze schriftjes heel oud en delicaat, soms is het een verzameling van losse notitieblaadjes, compleet met vlekken, aanpassingen in het recept en tekeningen van hoe het gerecht er ongeveer zou moeten uitzien. Niet altijd werden recepten opgeschreven; vaak werd een succesvol en ‘geheim’ familierecept van moeder op dochter (of zoon natuurlijk) overgeleverd.

​

​

De sectie Culinair stelt zich als doel deze recepten en de gebruiken rond eten en drinken in Gronsveld en Rijckholt te verzamelen en veilig te stellen voor volgende generaties. Het zou jammer zijn als die vaak hele eenvoudige, maar zeer smakelijke gerechten verloren gaan. Ook is het interessant om te zien hoe in vroeger jaren dergelijke recepten werden bereid, zonder de huidige materialen en apparatuur. We proberen de gerechten (als de materialen voorhanden zijn) op traditionele wijze te bereiden.

Mocht u in het bezit zijn van zo’n bijzonder familierecept of van zo’n mooi schriftje, dan komen we graag met u in contact. We zullen dan foto’s nemen van het recept en/of schriftje. Daarnaast zijn we benieuwd naar uw anekdotes en verhalen rond de eet-en-drinkcultuur in Gronsveld en Rijckholt.

Sjmäokelik!

​